Τρόπος διατύπωσης των θεμάτων & τρόπος βαθμολόγησης των δοκιμίων
Οι μαθητές της Β΄ Γυμνασίου εξετάζονται την ίδια ημέρα στους δύο κλάδους του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας, δηλαδή στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και στα Αρχαία Ελληνικά Κείμενα από Μετάφραση (Ομήρου Ιλιάδα). Η συνολική διάρκεια της εξέτασης είναι τρεις ώρες.
Τα θέματα δίνονται στους μαθητές και οι απαντήσεις αναπτύσσονται σε ξεχωριστό φύλλο για καθέναν από τους δύο κλάδους. Ο κάθε κλάδος βαθμολογείται ξεχωριστά.
Α. Στον κλάδο της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας
Στους μαθητές διανέμεται ένα διδαγμένο κείμενο γραπτό, φωτοτυπημένο, χωρίς το εισαγωγικό σημείωμα και τα γλωσσικά σχόλια του βιβλίου.
Οι μαθητές/-ήτριες καλούνται να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις δύο θεμάτων.
- Το πρώτο θέμα περιέχει:
• ερωτήσεις κατανόησης, που βασίζονται στις πληροφορίες που παρέχει το κείμενο,
• ερωτήσεις ερμηνείας κάποιων σημείων του κειμένου, αξιοποιώντας λεξιλογικά, γραμματικά ή συντακτικά στοιχεία.
Το πρώτο θέμα αναλύεται σε δύο ισοδύναμα υποερωτήματα (4 + 4 μονάδες) και βαθμολογείται με 8 μονάδες. - Το δεύτερο θέμα αφορά στο λεξιλόγιο, τη γραμματική και τη συντακτική δομή του κειμένου. Τίθενται ερωτήσεις που ζητούν από τους μαθητές:
• να αναγνωρίζουν σημασίες λέξεων της αρχαίας ελληνικής και να τις συνδέουν με αντίστοιχες λέξεις της νέας ελληνικής,
• να διακρίνουν συγγένειες μεταξύ των λέξεων (ομόρριζες, παράγωγες, σύνθετες, συνώνυμες, αντώνυμες, παρώνυμες κ.λπ.),
• να αναγνωρίζουν γραμματικά και συντακτικά όρους της πρότασης,
• να μετασχηματίζουν όρους της πρότασης.
Το δεύτερο θέμα αναλύεται σε τρία ισοδύναμα υποερωτήματα (ένα για το λεξιλόγιο, ένα για τη γραμματική και ένα για το συντακτικό). Κάθε υποερώτημα βαθμολογείται με 4 μονάδες (Σύνολο: 12 μονάδες).
Β. Στον κλάδο των Αρχαίων Ελληνικών Κειμένων από Μετάφραση (Ιλιάδα του Ομήρου)
Στους μαθητές διανέμεται ένα διδαγμένο κείμενο γραπτό, φωτοτυπημένο (20-30 στίχων).
Οι μαθητές/τριες καλούνται να απαντήσουν σε τρία θέματα:
- Το πρώτο θέμα αναφέρεται στην κατανόηση του κειμένου. Με αυτό ζητείται από τους μαθητές:
• να εντοπίζουν στο κείμενο ορισμένες πληροφορίες, όπως τα πρόσωπα, τον χώρο, τον χρόνο, το σκηνικό, το κοινωνικό πλαίσιο, το πρόβλημα που απασχολεί τα πρόσωπα, κατευθύνει τη δράση τους κ.τ.λ., τεκμηριώνοντας την άποψη τους με στοιχεία του κειμένου, ή
• να αναγνωρίζουν τα βασικά θέματα ή τις ιδέες του κειμένου, τεκμηριώνοντας την άποψή τους με στοιχεία του κειμένου ή/και με πληροφορίες που υπάρχουν στα εισαγωγικά κείμενα και στα ερμηνευτικά σχόλια του διδακτικού βιβλίου.
Το πρώτο θέμα αναλύεται σε δύο ισοδύναμα υποερωτήματα (4 + 4 μονάδες) και βαθμολογείται με 8 μονάδες. - Το δεύτερο θέμα αναφέρεται σε ζητήματα δομής του κειμένου. Τίθενται ερωτήσεις που ζητούν από τους μαθητές:
• να χωρίσουν το απόσπασμα σε μικρότερες ενότητες και να δώσουν ένα πλαγιότιτλο σε κάθε ενότητα,
• να εντοπίσουν και να αξιολογήσουν τον ρόλο των εκφραστικών τρόπων και της αφηγηματικής τεχνικής. Συγκεκριμένα, οι μαθητές καλούνται να αναγνωρίσουν:
- την οπτική της αφήγησης (πρωτοπρόσωπη, τριτοπρόσωπη, μικτή)
- τους αφηγηματικούς τρόπους: διάλογος, μονόλογος, ειρωνεία, σχόλιο
- λειτουργία του χρόνου (στοιχεία προοικονομίας, χρονικές αναδρομές, επιτάχυνση και επιβράδυνση)
- σχήματα λόγου (παρομοίωση, μεταφορά κ.ά)
Το δεύτερο θέμα αναλύεται σε δύο ισοδύναμα υποερωτήματα (3 + 3 μονάδες) και βαθμολογείται με 6 μονάδες.
- Με το τρίτο θέμα οι μαθητές/τριες καλούνται:
• να χαρακτηρίσουν πρόσωπα, λαμβάνοντας υπόψη στάσεις, σκέψεις, δράσεις, συναισθήματα, αξίες, ιδέες, συμπεριφορές και τον αντίκτυπο στα άλλα πρόσωπα,
• να εντοπίσουν και να αξιολογήσουν στοιχεία πολιτισμού (θεσμοί, ήθη και έθιμα, αξίες, ιδέες, οικονομία, υλικά αγαθά, κ.ά.),
• να συνδέσουν στοιχεία του κειμένου με τη σύγχρονη πραγματικότητα,
• να συγκρίνουν ένα παράλληλο κείμενο με το κύριο κείμενο όσον αφορά στις ιδέες, τις αξίες, τη στάση ή τη συμπεριφορά των προσώπων που εμφανίζονται σε αυτά.
Το τρίτο θέμα αναλύεται σε δύο ισοδύναμα υποερωτήματα (3 + 3 μονάδες) και βαθμολογείται με 6 μονάδες.
